Hiệp định Thương mại tự do Châu Âu - Việt Nam(EVFTA) thúc đẩy xuất khẩu Việt Nam và tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp châu Âu

Trong thông cáo báo chí phát đi từ Việt Nam ngày 31 tháng 7 năm 2024, phòng Thương mại và công nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham*) cho biết, khi EVFTA tiến gần đến kỷ niệm 4 năm ngày có hiệu lực. Cuộc khảo sát các thành viên mơi đây của tổ chức này đã, khái quát về tác động của hiệp định. Thông qua chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) của các doanh nghiệp EuroCham, do Decision Lab thực hiện EVFTA đã mở ra những triển vọng chắc chắn cho các doanh nghiệp châu Âu, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Từ những kết quả điều tra, khảo sát của EuroCham bài viết tổng hợp những nôi dung cốt lõi để trao đổi cùng bạn đọc

 

EVFTA qua góc nhìn của “người trong cuộc”  (Ảnh Cafebiz.vn)

Tác động của EVFTA và những lợi ích thông qua kết quả điều tra khảo sát

Theo nhận xét của EuroCham, gần 2/3 số người tham gia khảo sát cho rằng, họ đã nhận được lợi ích, tuy nhiên còn ở mức độ khác nhau. Đáng chú ý là 27% số công ty (tăng đáng kể so với 18% vào năm 2023) nhận được những lợi ích từ mức độ vừa đến rất lớn; trong khi ¼ (giảm so với 31% vào năm 2023,). chưa có lợi ích hữu hình. Lợi ích thu nhận được từ EVFTA của cac doanh nghiêp châu Âu được thể hiện trong sơ đồ điều tra dưới đây với mức so sánh của năm 2023 và 2024.

Động lực thương mại và đầu tư của EVFTA

EVFTA đã thúc đẩy đáng kể xuất khẩu của Việt Nam sang châu Âu, với mức tăng từ 35 tỷ euro vào năm 2019 lên tới hơn 48 tỷ euro vào năm 2023. Sự tăng trưởng được thể hiện rõ trong các lĩnh vực như điện tử, dệt may, giày dép, nông nghiệp và hải sản. Tuy nhiên, mức tăng xuất khẩu của EU sang Việt Nam lại khiêm tốn hơn nhiều, chỉ tăng từ 11 tỷ euro lên 11,4 tỷ euro trong cùng kỳ

Châu Âu là nhà đầu tư lớn tạiVIệt Nam, đã đưa 28 tỷ euro vào 2450 dự án,. Điều này nhấn mạnh niềm tin của EU vào tiềm năng của Việt Nam. Đáng chú ý, các nhà đầu tư EU đã bổ sung 800 triệu euro vào đầu tư trực tiếp nước ngoài trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2023, ngược lại xu hướng FDI đang giảm trên toàn cầu.

Những thách thức lớn cần vượt qua

Khảo sát BCI** các Quý gần đây cho thấy, những trở ngại mà doanh nghiệp châu Âu phải đối mặt khi tận dụng tối đa EVFTA. Trở ngại bao gồm: yêu cầu pháp lý phức tạp và việc chính quyền địa phương không công nhận các tiêu chuẩn quốc tế; việc các bên liên quan không hiểu rõ thỏa thuận, kết hợp với việc định giá hải quan và thủ tục thông quan chưa minh bạch đã làm phức tạp hoạt động thương mại. Những rào cản kỹ thuật, đặc biệt là trong lĩnh vực chứng nhận và thử nghiệm sản phẩm còn rất đáng kể.

Cho dù có sự chênh lệch, song các thành viên EuroCham đều đề cập đến việc giảm thuế quan, tăng tính  cạnh tranh và mở rộng khả năng tiếp cận thị trường. Đây là những vấn liên quan trực tiếp tới lợi ích chính. Những lợi thế khác được đề cập là chuỗi cung ứng hợp lý, cải thiện tính minh bạch trong kinh doanh và khuôn khổ pháp lý chặt chẽ hơn.

EVFTA tạo những cơ hội mới cho doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam, Chủ tịch EuroCham Việt Nam Dominik Meichle, cho rằng" khảo sát của EuroCham cho thấy, mặc dù đã đạt được tiến triển, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Khi chúng ta bước vào năm thứ năm của thỏa thuận, điều quan trọng là phải tiếp tục nỗ lực đơn giản hóa các thủ tục, thống nhất các tiêu chuẩn và đảm bảo mọi người đều hiểu cách thức hoạt động của EVFTA".

Tiềm năng EVFTA phát hện từ góc nhìn chính khách

Phó Chủ tịch EuroCham Jean-Jacques Bouflet lưu ý những điều chỉnh chính sách gần đây tại Việt Nam đã tạo ra những thách thức cho các doanh nghiệp châu Âu hoạt động theo EVFTA. "Những thay đổi, bao gồm thuế tiêu dùng và thuế nội địa mới cùng các rào cản kỹ thuật khi gia nhập, đang kìm hãm toàn bộ tiềm năng của thỏa thuận", ông cho rằng. " EU đang tích cực tham gia vào những thảo luận mang tính xây dựng để giải quyết những vấn đề này và tìm ra các giải pháp có lợi cho cả Việt Nam và châu Âu".

Giám đốc điều hành của Decision Lab Thue Quist Thomasen, nhấn mạnh nhu cầu hỗ trợ và thích ứng liên tục, ông nêu rõ: "Những cuộc khảo sát chỉ ra rằng, mặc dù EVFTA là một công cụ mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế, nhưng thành công của nó phụ thuộc vào những nỗ lực liên tục nhằm giải quyết những khó khăn về quy định, rào cản kỹ thuật và khoảng cách nhận thức. Một cách tiếp cận có mục tiêu để hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong điều hướng những thách thức này là rất quan trọng".

Trong nghiên cứu, Phó Chủ tịch Bouflet cũng chỉ ra những sáng kiến chiến lược nhằm giải quyết thách thức và tối đa hóa lợi ích của EVFTA: Theo ông, "EuroCham cam kết hợp tác với các bên liên quan để hợp lý hóa việc tuân thủ quy định, vận động để các tiêu chuẩn quốc tế được công nhận rộng rãi và phát triển các chương trình giáo dục nâng cao nhận thức toàn diện về EVFTA và nhấn mạnh,EuroCham sẽ tiếp tục thúc đẩy các giải pháp cho các rào cản kỹ thuật đối với thương mại, đặc biệt là trong chứng nhận và thử nghiệm, đồng thời vận động cắt giảm thuế quan và đơn giản hóa các thủ tục hải quan".

EuroCham đang tích cực ủng hộ việc phê chuẩn đầy đủ Hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu (EVIPA) như một bước quan trọng để mở khóa toàn bộ tiềm năng của EVFTA nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Mặc dù các lãnh đạo EU đã phê duyệt, song EVIPA vẫn yêu cầu phê chuẩn từ tất cả 27 quốc gia thành viên EU. Đến nay mới có 18 /27quốc gia phê chuẩn hiệp định, EuroCham Việt Nam đang làm việc không ngừng các bên liên quan của châu Âu để khuyến khích các quốc gia còn lại cùng đồng hành. .EuroCham đã cam kết hỗ trợ các thành viên của Hiệp hội tận dụng tối đa các cơ hội mà EVFTA mang lại", Chủ tịch Meichle khẳng định. " sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Việt Nam để giải quyết những thách thức còn tồn tại và đảm bảo rằng cả doanh nghiệp châu Âu và Việt Nam đều có thể tận dụng tối đa lợi ích của thỏa thuận mang tính bước ngoặt này".

EVFTA có hiệu lực từ ngày 1/8/2020 mở ra những cơ hội và triển vọng to lớn (Ảnh Quochoi.vn)

Thay cho lời kết

Sau nhiều năm đàm phán và chờ đợi, Hiệp định EVFTA đã chính thức có hiệu lực từ 01/8/2020, cùng với những kỳ vọng về "bước nhảy vọt" của hoạt động thương mại và đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Từ khi Việt Nam và EU nhất trí khởi động đàm phán EVFTA (tháng 10/2010) đến khi hiệp định được chính thức phía EU phê chuẩn (đầu năm 2020), quá trình đã kéo dài 10 năm. Tuy nhiên, gốc rễ sâu xa của hành trình đã được đánh dấu từ 3 thập niên trước,khi Việt Nam và EU bắt đầu chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao .

EVFTA có hiệu lực đặt ra cho Việt Nam nhiều cơ hội, đồng thời cũng chịu nhiều thách thức. Việt Nam đã ký trên 16 hiệp định thương mại tự do với nhiều đối tác nhưng phát huy hiệu quả chưa như kỳ vọng.

Từ nhiệt tình và trách nhiệm của các đối tác châu Âu đối với Viêt Nam, hy vọng EVFTA sẽ rộng mở cho đất nước nhiều cơ hôi phát triển, sớm trở thành nước phát triển có thu nhập cao ./.

*Được thành lập vào năm 1998, EuroCham là tiếng nói hàng đầu của cộng đồng doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam.  Tổ chức này đại diện cho nhiều loại hình doanh nghiệp .EuroCham có vai trò chủ chốt trong việc định hình chính sách, thúc đẩy thương mại và đầu tư, đồng thời củng cố quan hệ kinh tế giữa  Châu Âu và Việt Nam, đặc biệt trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU  (EVFTA). Là một trong những hiệp hội thương mại nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam với hơn 1400 công ty thành viên, EuroCham hoạt động với tư cách là "hiệp hội của hiệp hội", bao gồm 9 hiệp hội Doanh nghiệp Quốc gia châu Âu tại Việt Nam ** Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) do Decision Lab thực hiện hàng quý, đóng vai trò là công cụ quan trọng để tìm hiểu góc nhìn của các công ty và nhà đầu tư châu Âu tại thị trường Việt Nam. Được tiến hành từ năm 2011, BCI thu thập phản hồi từ mạng lưới gồm 1400 thành viên của EuroCham Việt Nam trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Khảo sát này cung cấp những hiểu biết có giá trị về bối cảnh kinh doanh hiện tại ở Việt Nam và đưa ra cách nhìn về những kỳ vọng tương lai. BCI được giới hoạch định chính sách, truyền thông và các chuyên gia kinh doanh ở Việt Nam coi là chỉ số chính về hoạt động kinh tế trong nước.